سپاه پاسداران انقلاب اسلامى و مدیریت جهادى

خبرگزاری دفاع مقدس، سپاه پاسداران انقلاب اسلامى مولود انقلاب و حافظ دستاوردهاى انقلاب اسلامى است که در سال 1358 پا به عرصه وجود گذاشت. تولدى که همزمان با پیروزى انقلاب اسلامى و استقرار نظام جمهورى اسلامى ایران صورت پذیرفت. به نقل از رهبر معظم انقلاب، سپاه و انقلاب همزاد تفکیک ناپذیرند. پایدارى انقلاب، مستلزم پویایى سپاه است.

در دورانى که انقلاب اسلامى از سیستم مجهز امنیتى و انتظامى متناسب با آرمان هاى انقلاب بى بهره بود و نظام ستم شاهى با سازمان ادارى اش مضمحل شده بود، نهال نورس انقلاب متولد و از همان ابتدا که انقلاب اسلامى از سوى دشمنان و عوامل بیگانه مورد تهدید واقع بود، سپاه در برابر این تهدیدات استقامت و ایستادگى از خود نشان داد و در برابر توطئه هاى دشمنان مقاومت کرد و نماد این دفاع و مقاومت را مى توان در جنگ 8 ساله عراق علیه ایران مشاهده کرد.

بى شک دفاع مقدس این نهال نوپا را به درختى تنومند تبدیل کرد چرا که تجربه در امور اطلاعاتى، امنیتى، دفاعى و نظامى سبب خودکفایى و پویایى سپاه شد.

پس از دوران جنگ نیز سپاه طبق اصل 15 قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران، با استفاده از تجارب دوران دفاع مقدس، به نگهبانى از انقلاب اسلامى در حوزه هاى فرهنگى، اقتصادى، دفاعى، امنیتى و نظامى پرداخت تا دشمنان انقلاب را در براندازى نظام جمهورى اسلامى ایران و تضعیف آرمان هاى انقلاب اسلامى ناکام بگذارد.

سپاه، جهاد و معنویت

اغراق نیست اگر بگوییم سپاه با معنویت درهم آمیخته شده است چرا که از همان روزهاى نخست پیروزى انقلاب اسلامى، با جذب و سازماندهى عناصر پاکدامن، مؤمن، صدیق، شهادت طلب، فداکار و انقلابى تشکیل شده بود.

به دلیل شرایط حاکم بر کشور و سقوط نظام پوسیده پهلوى که جایى از معنویت، اخلاق و دین در سازمان هاى نظامى و امنیتى و دفاعى در آن وجود نداشت، با دستور حضرت امام خمینى(ره) در دوم اردیبهشت 1358 سپاه پاسداران انقلاب اسلامى تأسیس شد. سازمانى که به طور غیررسمى از  سال 1357 به وجود آمد، اما به طور سازمانى در اردیبهشت 1358 پا به عرصه وجود گذاشت.

مدیریت جهادى

براى اینکه با حوزه مأموریت سپاه و نقش آن در امنیت کشور و انقلاب اسلامى آشنا شویم باید جهاد، فرهنگ جهادى و مدیریت جهادى را بیشتر بشناسیم. جهاد از ریشه جَهَد به معنى کوشش و فعالیت توأم با رنج و همراه با انگیزه است و این انگیزه همان طور که در قرآن به آن اشاره شده جَهَد فى سبیل الله است یعنى جهاد در راه خدا که به واژه جهاد معنى معنوى و ارزشى مى دهد.

فرهنگ جهادى همان شیوه و روش کوشش و فعالیت در روش و آداب و رسوم زندگى و جامعه است که مى تواند اثرگذار بر موضوعات مختلف اجتماعى، اقتصادى، سیاسى و فرهنگى باشد. این فرهنگ مى تواند در زندگى فردى، اجتماعى و حکومتى به اجرا دربیاید.

فرهنگ جهادى بعد از پیروزى انقلاب اسلامى مفهوم پیدا کرد که نشأت گرفته از فرهنگ انقلاب اسلامى بود و پیام تاریخى امام خمینى(ره) در 26 خرداد 1358 (54 روز بعد از تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامى) آغاز حرکت جهاد سازندگى، فعالیت مدیریت جهادى در کشور بود، لذا مفهوم و مدیریت جهادى در کنار یکدیگر مورد استفاده قرار گرفتند که اصول و نهاد آن در رهبران دفاع مقدس و جنگ تحمیلى ظهور پیدا کرد.

 سپاه پاسداران انقلاب اسلامى و مدیریت جهادى

همان طور که اشاره شد واژه جهاد درهم آمیخته با نهادهاى انقلابى نظیر جهاد سازندگى، سپاه پاسداران انقلاب اسلامى و بسیج مستضعفین است. سپاه پاسداران انقلاب اسلامى طبق اصل 150 قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران، مأمور حفاظت و نگهبانى از دستاوردهاى انقلاب اسلامى است که این امر خطیر با توجه به هجمه تهدیدات از سوى دشمنان انقلاب و نظام اسلامى از آن سوى مرزها نیاز به مدیریت جهادى در عرصه هاى مختلف فرهنگى، اقتصادى، دفاعى ـ نظامى، امنیتى و اجتماعى دارد تا انقلاب و دستاوردهاى مفهومى آن را از مخاطرات و تهدیدات محافظت کرد.

رهبرمعظم انقلاب در مورد مشخصه ها و بایسته هاى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى مى فرمایند: «سپاه مجموعه اى از تجربه ها، آگاهى ها و دانش ها و مجموعه اى از عناصر مؤمن، مستحکم، داراى بصیرت، آماده عمل، اقدام و حاضر در صحنه هاى خطر هستند که کاملاً این ویژگى ها با حرکت جهادگونه فرهنگ و مدیریت جهادى در کشور مطابقت دارند.»

رهبرمعظم انقلاب سال 1393 را سال اقتصاد و فرهنگ با عزم ملى و مدیریت جهادى نامیدند و بعد این شرایط بین المللى که هجمه علیه انقلاب و نظام مقدس جمهورى اسلامى ایران فزاینده است حضور مؤثر سپاه براى دفاع در برابر تهدیدات و بحران هاى پیش رو باحفظ روحیه جهادى و فرهنگ و مدیریت جهادى مى تواند به عنوان یک بازوى قوى و محکم به انقلاب و ایران کمک نماید.

سپاه باحضور مؤثر در صحنه اقتصادى با توجه به شرایط موجود و فشار تحریم ها علیه ایران و حضور در عرصه هاى فرهنگى و تبلیغى با توجه به سیّال بودن مأموریت هاى خود و بعد نرمافزارى مى تواند براى تحقق شعار امسال مؤثر واقع شود و این نیاز به وجود فرهنگ و مدیریت جهادى و نهادینه کردن این فرهنگ در بدنه سپاه دارد.

وجود مدیران و برنامه ریزان و نیروى انسانى با انگیزه و داراى روحیه جهادى یک اصل مهم در اجراى مدیریت جهادى در سپاه است که مى تواند این نهاد انقلابى را به سوى تعالى و اهداف عالیه انقلاب هدایت کرده و بازوى کمکى و مؤثرى در اهداف راهبردى کشور محسوب شود.

رهبرمعظم انقلاب در مورد رویکرد جهادى که با مؤلفه هاى سپاه همخوانى دارد اشاره کردند که اجراى این سیاست ها و شعارهاى راهبردى در کشور باحرکت عادى و احیاناً خواب آلود و بدون حساسیت امکانپذیر نیست بلکه نیازمند برنامه ریزى، حرکت علمى، همت و مدیریت جهادى است. لذا حرکت سپاه به سمت مدیریت جهادى لازمه رسیدن به افق پیشرفت و توسعه کشور مى باشد که در جایگاه خود مى تواند خدمات ارزنده اى را براى کشور به ارمغان آورد.

در حال حاضر حضور جهادگونه در حوزه اقتصاد و فرهنگ با توجه به نوع تهدیدات داخلى و خارجى امرى مهم براى سپاه است که باید بتوان این بحران ها را با مدیریت جهادى به سوى ثبات و امنیت هدایت کرد.